بررسی اثرات انتشار گازهای گلخانه ای بر عرضه و تقاضای آب آبیاری در حوزه های آبخیز استان قزوین

انتشار روزافزون گازهای گلخانه‌ای ازجمله عواملی است که طی دهه‌های اخیر بر سرعت به‌وجود آمدن پدیده تغییر اقلیم تأثیر گذاشته است. در مطالعه حاضر ابتدا با بهره‌گیری از داده‌های سری زمانی سال‌های 1392-1385 و مدل شبیه‌سازی RCM-PRECIS اثر انتشار گازهای گلخانه‌ای بر متغیرهای اقلیمی دما و بارش تحت سناریوهای مختلف در حوزه‌های آبخیز استان قزوین بررسی شد. سپس، جهت بررسی میزان اثرگذاری متغیرهای دما و بارش بر عملکرد محصولات منتخب از روش حداقل مربعات معمولی (OLS) و تحلیل‌های رگرسیونی استفاده شد. در ادامه با لحاظ نمودن نتایج تحلیل رگرسیونی در مدل برنامه‌ریزی ریاضی مثبت (PMP)، میزان تغییرات به‌وجود آمده در عرضه و تقاضای آب آبیاری و تولیدات بخش کشاورزی در حوزه‌های آبخیز استان قزوین بررسی شد. نتایج نشان داد که انتشار گازهای گلخانه‌ای تحت سناریوهای A، B و C، متغیرهای اقلیمی دما و بارش را به میزان 43/0 تا 27/1 درجه سلیسیوس و 1/14- تا 31/1 میلی‌متر متأثر می‌سازد. این امر عملکرد محصولات منتخب را در سطح حوزه‌های آبخیز استان قزوین تغییر می‌دهد. با تغییر در عملکرد، سطح زیر کشت محصولات زراعی از 51/10- تا 17/3 درصد، میزان عرضه آب آبیاری از 4/10- تا 64/1 درصد و میزان تقاضای آب آبیاری از 60/1 تا 35/7 درصد تغییر می‌کند. همچنین، نتایج نشان داد که بیشترین و کمترین کاهش شکاف بین عرضه و تقاضای آب آبیاری در حوزه‌های آبخیز خررود و شاهرود به میزان 20/9 و 82/1 درصد حاصل می‌شود. با برآورد شکاف بین عرضه و تقاضای آب آبیاری می‌توان تصمیمات درخور و مناسبی را جهت پایداری منابع آب در سطح حوزه‌های آبخیز استان قزوین اتخاذ نمود.